Eyüpsultan'ın unutulmuş kahramanı Çerkez Hasan

1850 yılında Silivri'de doğan Çerkez Hasan'ın babası İsmail Bey, Rus zulmünden dolayı Kuzey Kafkasya'dan Anadolu'ya yerleşmiş bir Çerkez Beyi'ydi. Bahriye İdadisi'ne giren ve okulun kara kısmına geçerek teğmen olan Çerkez Hasan, zabit olduktan sonra askerî kabiliyetleriyle göz doldurdu ve padişahın takdirini kazandı. Ablası Nesrin Kadınefendi de Sultan Abdülaziz'in zevcesiydi. Şura-yı Askerî yaveri iken padişahın büyük oğlu Yusuf İzzeddin Efendi'nin yaverliğine getirildi. Padişah Abdülaziz, 30 Mayıs 1876 tarihinde gözlerini kan bürümüş bazı darbeciler tarafından tahtından indirildi, sonra da katledildi. Utanmadan da bu cinayete "intihar" süsü verdiler. Alçak cuntanın başında Hüseyin Avni Paşa vardı. Çerkez Hasan, padişaha ve ablasına yapılan kötü muameleleri ve ihaneti hazmedemedi, planını kurdu ve silahlandı. Önce Hüseyin Avni Paşa'nın Kuzguncuk'taki konağına gitti. Onun Mithat Paşa'nın konağında diğer paşalarla birlikte toplandıklarını öğrenince döndü. Darbeci paşalar, Mithat Paşa'nın Beyazıt'taki konağında 15 Haziran gecesi buluşmuştu. Konağa giren Çerkez Hasan, toplantı hâlinde olan paşalara baskın yaptıktan sonra Hüseyin Avni Paşa ve Raşit Paşa'yı hak ettikleri şekilde cezalandırarak öldürdü, Ahmet Paşa'yı da yaraladı. Kolağası Hasan, içeri giren askerlere kıyamadı ve teslim oldu. Alelacele uydurma bir mahkeme kuruldu. Cezası "idam" olarak açıklandı. Ertesi günü de Beyazıt Meydanı'nda cezası infaz edildi. Henüz 26 yaşındaydı. Ama her şeyi göze almıştı. Süleymaniye Kışlası'nda hapisken yaralarını tedavi ettirmedi. Mahkemede, "Nefsim için bu işi yapmadım, milletim için yaptım. Gayem, bundan sonra kimse padişah hal' etmek gibi şeylere cesaret etmesin." dedi. Divan-ı Harp'te muhakeme edilip ölüm cezasına çarptırılan Çerkez Hasan, 17 Haziran 1876 tarihinde Beyazıt Meydanı'nda, bugünkü İstanbul Üniversitesi merkez binası yani Serasker Kapısı önünde bir dut ağacına asıldı. İki gün sonra da naaşı alınıp Edirnekapı Mezarlığı'na götürüldü. Gözyaşları ve dualarla defnedilmişti. Halkımız sevmediği Hüseyin Avni Paşa'nın ölümünü sevinçle karşılarken, Çerkez Hasan'ın şehadetine ise çok üzüldü, ardından ağladı. Şairler, onun için mersiyeler yazıp ağıtlar yaktılar. Eşref Paşa, ise şu tarihi düştü: "Rabb-i izzet cennet etsin kabrini Çerkez Hasan/Kâmet-i Avnîye ol esnada biçmişdi kefen."

KABRİNİ ABDÜLHAMİD HAN YAPTIRDI

Cennetmekân Sultan İkinci Abdülhamid Han, darbeci paşalara haddini bildiren bu yürekli askeri hiç unutmadı, tahta oturduktan sonra onun için Edirnekapı'da bir mezar yaptırdı. Kabir taşında şu sözler yazılıdır: "Ümera ve guzât-ı çerâkiseden İsmail Bey'in oğlu olup harb okulunu bitirip, kıdemli yüzbaşı rütbesinde iken genç yaşında velinimeti uğrunda fedâ-yı cân eden Çerkez Hasan Bey'in kabridir."